...
  • 2025-02-02

Właśnie złożyłeś swój wymarzony zestaw komputerowy, ku twej uciesze uruchomił się bez problemu, zainstalowałeś sterowniki, niezbędne programy i gry. Wpatrujesz się dłuższą chwilę w ekran monitora… no właśnie, monitora, pamiętającego czasy świetności Pentiuma e8400. Pomyślałeś sobie – tak nie może być – trzeba w końcu kupić porządny sprzęt. Uruchamiasz przeglądarkę, wpisujesz frazę „monitory komputerowe” a twym oczom ukazuje się wręcz nieskończona lista dostępnych urządzeń. Zauważasz, że poza odświeżaniem, wbudowanymi portami, sprzęty te różnią się rodzajami zastosowanych matryc: IPS, TN, VA, OLED. Zaczynasz się więc zastanawiać, czym różnią się matryce w monitorach. Dlatego też wybierając wymarzony sprzęt dla siebie, warto mieć na uwadze wady i zalety technologii, zastosowanych przez producenta w danym modelu monitora.

Matryca IPS

Matryca IPS (ang. In Plane Switching) składa się z ciekłych kryształów, które poruszają się równolegle do powierzchni ekranu, rozpraszając niewielkie ilości światła, gwarantując dzięki temu szerokie kąty widzenia oraz doskonałe odwzorowanie kolorów. Choć jest to jedno z najczęściej spotykanych rozwiązań dostępnych na rynku, to niestety cechuje się słabą czernią a czasami nierównomiernym podświetleniem ekranu. Pomimo tych kilku wad, można zauważyć, że matryca IPS cechuje się największą wszechstronnością.

05 panel component 1
Zasada działania i elementy ekranu LCD. Źródło Benq

Zalety:

– Świetne odwzorowanie barw

– Szerokie kąty widzenia 

– Wysoka jakość obrazu

Wady:

– Słabe odwzorowanie czerni

– Czasami nierównomierne podświetlenie matrycy

image
Opóźnienia a częstotliwość odświeżania ekranu. Źródło: Nvidia

Matryca TN

Matryca TN (ang. Twisted Nematic) również jest oparta na ciekłych kryształach z tą różnicą, że znajdują się one pomiędzy szklanymi płytkami a także poruszają się prostopadle do powierzchni ekranu, zapewniając błyskawiczny czas reakcji. Wszystko to niestety kosztem tragicznych kątów widzenia, słabego odwzorowania barw i czerni. Jednak dzięki wspomnianym wyżej niskim czasom reakcji i wysokim częstotliwościom odświeżania, matryce TN skradły serca wielu profesjonalnych graczy gier esportowych.

Zalety:

– Niski czas rekacji matrycy

– Bardzo wysokie częstotliwości odświeżania

– Brak efektu smużenia

Wady:

– Tragiczne kąty widzenia

– Słabe odwzorowanie barw i czerni

NCFUyUq6mRwnBTdRyBlo2I GrbwvPOa8ATqTTmcXYZw.jpg
Porównanie kolorów i kątów widzenia VA vs IPS vs TN. Źródło: Reddit

Matryca VA

Matryca VA (ang. Vertical Alignment) wykorzystuje podobną technologię co powyższe dwie matryce, jednak tutaj kryształy są ułożone nie tylko pionowo, ale także pod skosem względem powierzchni monitora. Gwarantując nam przyjemne kolory, szerokie kąty widzenia, a także głęboką i wyraźną czerń. Do bardzo poważnych wad monitorów VA należą dość słabe czasy reakcji, a także wszechobecny „ghosting”, widoczny szczególne przy dynamicznych rozgrywkach.

Zalety:

– Szerokie kąty widzenia

– Wysoki kontrast

– Głęboka czerń (oczywiście VA daleko do czerni absolutnej OLEDa)

Wady:

– Dość długi czas reakcji matrcy

– Efekt smużenia

best monitor panel for photographers08 1
Monitor o wysokim współczynniku kontrastu zapewnia bardziej naturalną i spójną jakość obrazu. Źródło: Benq

Matryca OLED

Matryca OLED (ang. Organic Light Emitting Diode) zbudowana jest z subpikseli – diod wyposażonych w różne filtry kolorystyczne. Poszczególny piksel wyświetlacza składa się w zależności od technologii z 3 lub 4 wspomnianych wyżej subpikseli, świecących pod wpływem przepływu prądu elektrycznego. Co oznacza, że w odróżnieniu od poprzedników, monitor OLED nie potrzebuje dodatkowego podświetlenia do wyświetlania obrazu. Najważniejszą zaletą ekranów OLED jest zdolność do wytwarzania idealnej czerni i szerokie kąty widzenia. Natomiast największą wadą jest ryzyko utrwalenia się wyświetlanego statycznego obrazu na ekranie, nazywanego potocznie “wypaleniem”. Producenci starają się jednak zabezpieczyć ekrany przed tym niekorzystnym procesem np. przesuwając obiekty o kilka pikseli po upłynięciu jakiegoś czasu, czy stosując automatyczną korektę jasności wyświetlacza.

whats up with the variety of oled sub pixel arrangements we v0 d0Uz1BreCk6D1F8RPAzc2POVzB8gRjXr9Z1dAmxBEPg.jpg edited 1
Ekrany OLED z bliska. Świetnie widoczne są tutaj pojedyncze subpiksele. Źródło: Reddit

Zalety:

– Idealna czerń

– Świetne odwzorowanie barw

– Wysoki kontrast kolorów

– Szerokie kąty widzenia

Wady:

– Wysoka cena

– Ryzyko „wypalenia” się matrycy

image 2
Czerń na ekranie LCD/LED vs OLED. Źródło Onsitego

Więc jaki typ matrycy wybrać?

Wszystko zależy od zastosowania i posiadanego budżetu. U gracza idealnie sprawdzi się… każda z wyżej wymienionych matryc. Wybór zależy od gier w jakie gramy i pojemności naszego portfela. Profesjonalni gracze esportowi dalej są wierni matrycom TN, osoby grające w tytuły AAA chętnie wybierają VA/IPS, a Ci bardziej majętni – monitory OLED. Grafik, architekt, fotograf wybierze matrycę IPS lub AH-IPS mające świetne odwzorowanie barw i szerokie kąty widzenia. Natomiast do użytku codziennego czy biura świetnie sprawdzą się TN/IPS/VA gdzie wybór zależy od ceny i sposobu wykorzystania (chociażby monitor TN słabo sprawdzi się do oglądania filmów przez słabe kąty widzenia).

Niezwykle uparta jednostka zamieniająca kawę i sen w kod (przeważnie działający). Interesuję się nowinkami technologicznymi, szeroko pojętym softwarem, programowaniem i automatyką przemysłową. W wolnych chwilach (o ile takie posiadam) rysuję, czytam thrillery i uwielbiam muzykę elektroniczną.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

4 odpowiedzi pod “IPS, TN, VA, czy OLED? Czym różnią się matryce w monitorach?”

  • 2024-02-21 o 00:07

    Super tekst!

    • Maciej Suwała
      2024-02-22 o 00:45

      Dzięki 🙂

  • Szymon
    2024-03-03 o 15:14

    Super artykuł! dzięki tobie udało mi się wybrać monitor idealny dla mnie 😀

  • Rafał
    2024-03-14 o 21:18

    Witam, czytałem z wielkim zainteresowaniem. Czekam na więcej. Pozdrawiam was chłopaki.