RTX 5090 z mniejszą liczbą jednostek ROP — zauważalna niższa wydajność

Na stronie TechPowerUP pojawiły się niepokojące odkrycia na temat nowej karty zielonych RTX 5090 z serii Blackwell. Portal ujawnił, że niektóre modele trafiające do sprzedaży detalicznej posiadają zredukowaną liczbę jednostek renderujących (ROP), co bezpośrednio przekłada się na ich wydajność. To odkrycie wzbudziło duże zainteresowanie w społeczności graczy i entuzjastów sprzętu komputerowego.

Szczegóły problemu i jego odkrycie

Problem został początkowo zgłoszony przez użytkownika znanego jako “Wuxi Gamer” na forum TechPowerUp. Zauważył on, że jego karta Zotac GeForce RTX 5090 Solid wykazuje nietypowe wartości w programie GPU-Z. Mimo prób reinstalacji sterowników i przełączania między dostępnymi BIOS-ami karty, problem pozostawał nierozwiązany. Redakcja TechPowerUp, posiadająca ten sam model karty w swoim laboratorium testowym, potwierdziła odkrycie użytkownika. Niefortunnie te sztuki kart graficznych Zotac GeForce RTX 5090 Solid okazały się być wyposażone w 168 jednostek ROP zamiast wymaganych specyfikacją 176, co stanowi znaczące odstępstwo od oficjalnej specyfikacji. Jak się jednak później okazało, problem brakujących jednostek ROP dotyczy całej serii kart graficznych, a nie tylko wybranych modeli.

Wpływ na wydajność w grach i benchmarkach

Przeprowadzone testy wykazały znaczące różnice w wydajności, które są szczególnie widoczne w określonych scenariuszach. W grze Elden Ring w rozdzielczości 4K UHD z maksymalnymi ustawieniami (bez DLSS), model z brakującymi jednostkami ROP osiągnął wyniki o 5,6% gorsze od wersji Founders Edition i aż o 8,4% słabsze od modelu ASUS ROG Astral RTX 5090 OC. Co ciekawe, w niektórych tytułach, jak Starfield czy DOOM Eternal z włączonym ray tracingiem, różnice w wydajności były mniejsze, co sugeruje, że wpływ brakujących jednostek ROP zależy od specyfiki danej gry.

W syntetycznym teście 3DMark Time Spy Extreme różnice były jeszcze bardziej wyraźne:

• NVIDIA Founders Edition: 25439 punktów
• Zotac Solid: 22621 punktów
• Gigabyte Gaming OC: 26220 punktów

Techniczne wyjaśnienie problemu

Jednostki ROP (Raster Operations Pipeline) pełnią kluczową rolę w architekturze GPU, odpowiadając za końcowe etapy renderowania obrazu. Zajmują się one przetwarzaniem danych pikseli, obsługą blend-owania, antyaliasingu oraz zapisem końcowych wartości pikseli do bufora ramki. Utrata ośmiu jednostek ROP przekłada się na 4,54% redukcję możliwości sprzętowego rasteryzowania GPU. Co istotne, problem nie jest widoczny w monitorowaniu częstotliwości taktowania, ponieważ pozostają one na oczekiwanym poziomie — po prostu mniej jednostek wykonawczych jest dostępnych do obsługi zadań renderowania.

Skala problemu i reakcja producentów

Problem z brakującymi jednostkami ROP w kartach graficznych serii RTX 5090 został już zidentyfikowany w kartach od różnych producentów. Jest to szczególnie niepokojące, ponieważ partnerzy NVIDIA nie mają możliwości konfigurowania liczby jednostek ROP ani fizycznie na poziomie krzemu, ani w BIOS-ie karty. Oznacza to, że wadliwe GPU, jego BIOS oraz finalny produkt przeszły kontrolę jakości jednocześnie w NVIDIA, oraz u reszty producentów niereferencyjnych modeli. Ponadto taki fakt jednoznacznie sugeruje, iż głównym winowajcą jest sam dostawca układów, czyli NVIDIA.

Możliwe rozwiązania i perspektywy

TechPowerUP obecnie próbuje podjąć współpracę z Zotac w celu dalszej weryfikacji tego problemu. Możliwe są dwa scenariusze rozwiązania:

1. Jeśli problem leży po stronie oprogramowania lub BIOS-u, NVIDIA mogłaby wydać przyjazne dla użytkownika narzędzie do aktualizacji BIOS-u, które można uruchomić z poziomu Windows.
2. Jeśli jednostki ROP zostały wyłączone na poziomie sprzętowym poprzez przepalenie bezpieczników, jedynym rozwiązaniem może być akcja recall produktu, oferująca wymianę lub zwrot pieniędzy.

Jak sprawdzić swoją kartę?

Właściciele RTX 5090 mogą łatwo zweryfikować liczbę jednostek ROP w swojej karcie przy pomocy programu GPU-Z. Prawidłowa wartość powinna wynosić 176 jednostek. TechPowerUp zachęca wszystkich posiadaczy kart RTX 5090 do sprawdzenia swoich egzemplarzy i zgłaszania ewentualnych problemów. Jest to szczególnie istotne w kontekście potencjalnej akcji wymiany wadliwych kart.